Safranın baharat, boya ve tıbbi amaçlarla kullanımı mevcuttur. Özellikle İran yemeklerinde yoğun olarak baharat şeklinde kullanılmaktadır. Safranın içeriğindeki krosin isimli renk pigmentinden kaynaklı olarak sarımsı-turuncu rengin elde edilmesi için kullanılmaktadır. Özellikle elde üretilen halıların boyanmasında sıklıkla safran kullanılır. Laboratuvarlarda dokuların boyanması amacıyla da kullanılır. Son araştırmalar safranın içeriğindeki özellikle krosin, krosetin, pikrokrosin ve safranal maddelerinden dolayı kanser, anksiyete, depresyon, uykusuzluk, Alzheimer, Parkinson, cilt rahatsızlıkları, kardiyovasküler hastalık, insülin direnci, yeme ve mide rahatsızlıkları ve adet öncesi semptomların tedavisinde, cilt yaşlanmasına karşı, cilt aydınlatması, antisolar ve nemlendirici olarak kullanılmaktadır. Safran ayrıca öksürük, mide rahatsızlıkları, kolik, uykusuzluk, kronik rahim kanaması, kadın hastalığı, kızıl, çiçek hastalığı, soğuk algınlığı, astım ve kardiyovasküler rahatsızlıklarda tedavi edici olarak kullanılmaktadır.
SAFRAN NERELERDE YETİŞİR?
İran dünyanın %88 oranında safran ihtiyacını karşılamaktadır. Hindistan, İspanya, Yunanistan başta olmak üzere Fas, Afganistan, Türkiye, Çin, Mısır, Fransa, İsrail, Meksika ve Yeni Zelanda’da da üretimi sürdürülmektedir. Avusturya, İngiltere, Almanya ve İsviçre ise az miktarda üretim yapmaktadır. Türkiye'de batı karadenizde üretimi yapılmaktadır.
SAFRANIN KULLANIM ALANLARI VE SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ NELERDİR?
Safran kullanımı yaklaşık 4000 yıl öncesine dayanmaktadır. Bitkinin baharat, boya ve tıbbi amaçlarla kullanımı mevcuttur. Özellikle İran yemeklerinde yoğun olarak baharat şeklinde kullanılmaktadır. Safranın içeriğindeki krosin isimli renk pigmentinden kaynaklı olarak sarımsı-turuncu rengin elde edilmesi için kullanılmaktadır. Özellikle elde üretilen halıların boyanmasında sıklıkla safran kullanılır. Laboratuvarlarda dokuların boyanması amacıyla da kullanılır. Safran bitkisinin antinosiseptif (doku zedelenmesinden kaynaklanan ağrılara karşı etkili), antienflamatuar, hepatoprotektif, antidiyabetik, makuler dejenerasyon (sarı nokta hastalığı) koruması, antikoagülan özellikleri bulunmaktadır. Son araştırmalar safranın içeriğindeki özellikle krosin, krosetin, pikrokrosin ve safranal maddelerinden dolayı kanser, anksiyete, depresyon, uykusuzluk, Alzheimer, Parkinson, cilt rahatsızlıkları, kardiyovasküler hastalık, insülin direnci, yeme ve mide rahatsızlıkları ve adet öncesi semptomların tedavisinde, cilt yaşlanmasına karşı, cilt aydınlatması, antisolar ve nemlendirici olarak kullanılmaktadır. Safran ayrıca öksürük, mide rahatsızlıkları, kolik, uykusuzluk, kronik rahim kanaması, kadın hastalığı, kızıl, çiçek hastalığı, soğuk algınlığı, astım ve kardiyovasküler rahatsızlıklarda tedavi edici olarak kullanılmaktadır
SAFRANIN MUTFAKTA VE GIDA ENDÜSTRİSİNDE KULLANIMI
Safran peynir, tereyağı, krema, sos, et, tavuk, deniz ürünleri, çorbalar, pilavlar, güveçler, reçeller, pudingler, şekerlemeler, hamur işleri, likörler, alkolsüz içecekler de dahil olmak üzere gıdaları renklendirmekte ve tatlandırmaktadır. Hem tatlı hem de tuzlu yemeklerle iyi birleşen çok yönlü bir baharattır. Keklerde ve ekmeklerde de kullanımı vardır. Safranın başrolü olduğu yemekler arasında Fransız bouillabaisse’si, İspanyolların Arroz con Pollo’sunda (tavuk ve pirinç), Bacalao a la Vizcaina’sında (morina balığı), Zarzuela’sında (balık ve pirinç) ve Paella (et, balık, pirinç, sebze)’sında, İtalyanların Milan usulü risottosunda, Hint pilavlarında, İran’ın ulusal yemeği olan Chelow Kebabı’ında bulunmaktadır.
