Kişniş bitkisi antik çağlardan beri baharat olarak, halk hekimliğinde tıbbi olarak, koku verici olarak, boyamada ve gıda endüstrisinde aroma verici ve tatlandırıcı olarak kullanılmıştır. Bitki parfümlerde, kozmetiklerde, sabunlarda, deterjanlarda ve diğer banyo malzemelerinde değerli bir bileşendir. Bitkinin yağındaki ana bileşeni (%80’e kadar) petroselinik asit oluşturur ve bu bileşenden dolayı parfüm, kozmetik ve sabun endüstrilerinde kullanılır. Tıpta olduğu kadar mutfakta da geniş kullanımı olan bir bitkidir. Yapraklarından ve tohumlarından elde edilen, bileşenler açısından zengin olan uçucu yağ gıda ürünlerine lezzet vermek amaçlı ve koruyucu olarak eklenir. Ayrıca uçucu yağı aromaterapide kullanılabilir.
KİŞNİŞ NERELERDE YETİŞİR?
Hindistan, Çin, Afganistan, Endonezya, İran, Türkiye, Tanzanya ve Bulgaristan en önemli kişniş üreticilerindendir.
KİŞNİŞİN KULLANIM ALANLARI VE SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ NELERDİR?
Kişniş bitkisi antik çağlardan beri baharat olarak, halk hekimliğinde tıbbi olarak, koku verici olarak, boyamada ve gıda endüstrisinde aroma verici ve tatlandırıcı olarak kullanılmıştır. Bitki parfümlerde, kozmetiklerde, sabunlarda, deterjanlarda ve diğer banyo malzemelerinde değerli bir bileşendir. Bitkinin yaprakları, kökleri, meyveleri, tohumları, çiçekleri ve sapında çeşitli etkiler gösteren bileşenler bulunmaktadır. Antikanser, antienflamatuar ve otonomik gevşeme indüksiyon etkileri bu bileşenlerden ileri gelmektedir. Bitki ayrıca antioksidan, antibakteriyel, antifungal, insektisit, nöroprotektif, anksiyolitik (anksiyete tedavisinde kullanılan), antikonvülzan ve analjezik etkilere sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre; flavonoidler, fenolik asitler, fitosteroller ve terpenler gibi C. sativum’da bulunan fitokimyasallar kardiyovasküler sağlıkta önemli kullanım potansiyeline sahiptir. Bitkinin yağındaki ana bileşeni (%80’e kadar) petroselinik asit oluşturur ve bu bileşenden dolayı parfüm, kozmetik ve sabun endüstrilerinde kullanılır. Beslenme ile alınan petroselinik asidin, kalp ve karaciğerdeki araşidonik asit seviyesini etkili bir şekilde azalttığı bildirilmiştir
KİŞNİŞİN MUTFAKTA VE GIDA ENDÜSTRİSİNDE KULLANIMI
Kişnişin yaprak ve tohumları, öğütülmüş veya bütün şekilde, kendine özgü kokusu ve tadı ile gıda endüstrisinde baharat ve koruyucu madde olarak kullanılır. Ayrıca, C. sativum’un toz haline getirilmiş meyvesi balık, et gibi bazı yiyeceklerin tadını maskelemek için bir aroma maddesi olarak kullanılmaktadır. Proteinler, vitaminler ve mineraller (kalsiyum, fosfor ve demir gibi), lifler ve karbonhidratlar içeren yeşil yaprakları sebze olarak tüketilir ve salatalarda kullanılır. Bitki şekerlemelerde, içeceklerde ve unlu mamullerde tatlandırıcı katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.
