Tarihte geride iz bırakmış, insanlığın geleceğini iyi ya da kötü şekillendirmiş çok sayıda kişi yaşamış ve birçok olaylar yaşanmıştır.
Bu kişilerin arasında milyonlarca insanın ölümüne sebep olan, dünyaya korku salanı olduğu gibi; yaptıkları yenilikler ile demokrasinin temellerini atan, icat ettikleri ve buluşlarıyla hayatımızı kolaylaştıranları da bulunmaktadır.
Toplumu inşa eden ve şekillendiren daha çok liderler ve liderlerin olduğu toplumsal hareketlerdir.
İnsanların kaderini belirlemiş, medeniyetlerin yükseliş ve çöküşüne sebep olmuş, verdikleri kararlarla ya da icat ettikleriyle tarihin gidişini etkilemiş bu insanlar yaptıkları ile toplumları etkilemiş, yönlendirmiş veya şekillendirmiş ve tarihteki yerlerini almışlardır.
Bunlardan birisi de Valentin Haüy. Kısaca hayatına ve yaptıklarına bakalım.
VALENTİN HAÜY KISA HAYATI
Valentin Haüy
Fransız eğitimcisi ve insanseveri
1745'te Saint-Just-en-Chaussée (Fransa) doğdu, 1822'de Paris'te öldü
Körler için kabartma harfler icad etti
Sağır dilsizler gibi körler de, içinde bulundukları acıklı durumdan ancak uzman eğitimciler yardımıyla kurtulmaya çalışmak zorundaydılar. Epée Rahibi Charles Michel sağır ve dilsizlerden yardımını esirgememiş, Eğitimci Valentin Haüy ise kendini körlerle ilgilenmeye adamıştır. Paris'te 1784 yılında Genç Körler Enstitüsü'nü kuran Valentin Haüy, ayrıca körlerin okumasını sağlayacak kabartma harfleri icad etmiştir. Daha sonra da Essai sur l'Éducation des Aveugles (Körlerin Eğitimi Üstüne Deneme) adlı bir eser yazmış ve bunu öğrencilerine bastırmıştır. Bu insan severin ayrıca Rusya ve Prusya'da da Fransa'dakine benzeyen birçok körler enstitüsünün kurulmasında hizmetleri geçmiştir. Daha sonra körlerin okuma ve yazma metotlarını kör Mucit Braille geliştirmiştir.
LOİS BRAİLLE KİMDİR? KISA HAYATI
Louis Braille
Âmâ Fransız mucidi
1809'da Coupray'de (Fransa) doğdu, 1852'de Paris'te öldü
Körler için kabartma bir yazı şekli buldu; bu sistemi müzik notalamasına da uyguladı
Üç yaşında gözlerini kaybeden Braille on yaşında Paris'teki Genç Körler Enstitüsüne yazılmıştı. Bir gün orduda bazı emirlerin geceleri karanlıkta da okunabilmesi için kabartma yazı hâlinde kâğıtlara geçirildiğini öğrendi. Dört elle işe koyularak, körlerin parmaklarıyla çözebilecekleri ve yine körler tarafından çelik kalemlerle kâğıda yazılabilecek bir alfabe düzenlemeye çalıştı. Kabarık noktalar sistemine dayanan bu alfabenin Fransız eğitimcisi ve insanseveri Valentin Haüy'ün icadettiği alfabeden farkı, kabarık noktaların değişik biçimde dizilmiş olmasıdır. Bu noktalar tıpkı bir tavla zarının «altılı yüzü» nde olduğu gibi üç noktalı iki dizi hâlinde sıralanırlar. Braille'ın bulduğu sistem sayesinde kör bir insan, herhangi bir metni ve sayıları okuyup yazabilir. Hattâ müzik notalarını bile çözebilir.
İLK SAĞIR DİLSİZLER OKULU NE ZAMAN KİM TARAFININDAN AÇILDI?
Charles Michel, Epée Rahibi denir
Fransız rahibi ve pedagogu.
1712'de Versailles'da (Fransa) doğdu, 1789'da Paris'te öldü.
İlk sağır dilsizler okulunu kurdu
Paris barosuna bağlı bir avukat olan Rahip Charles Michel'in karşısına bir gün birkaç sağır dilsiz genç kız çıktı. Bunların eğitimini üzerine alan rahip, belirli işaret ve hareketlerden yararlanarak öğrencilerin zekâlarını geliştirmeye çalıştı ve kısa zamanda olumlu sonuçlar elde etti. Normal insanların kulak yoluyla edindiği bilgileri rahip, sağır dilsiz öğrencilerine gözler aracılığıyla öğretmek istiyordu. Epée Rahibi Fransa'da, masraflarını kendi geliriyle karşıladığı bir sağır dilsizler okulu kurdu. Bu okulda öğrenciler, bazan geniş çapta bilgiler edinebiliyorlardı. Ölümünden sonra kendisine insanlığın velinimeti» sıfatı verilen Epée Rahibinin, bütün servetini, eserinin devam ettirilip geliştirilmesi uğrunda yapılacak çalışmalara harcanmak üzere bıraktığı öğrenilince, halkın gözündeki değeri daha da arttı.
