Dereotunun yaş ve kuru toprak üstü aksamı ile meyveleri birçok farmakopede ilaç olarak kayıtlara geçmiştir. Hoş kokulu uçucu yağa sahip dereotu özellikle baharat olarak gıda sanayinde çok rağbet gören bitkilerdendir. Dereotu uçucu yağı çeşitli içeceklerin üretiminde geniş çapta kullanılır.
DEREOTU NERELERDE YETİŞİR?
Hindistan ve Pakistan en önemli üretici ülkelerdir. Uçucu yağ bakımından en fazla üretimi yapan ülke Macaristan olup, en kaliteli dereotu Mısır, Fiji, Meksika, Hollanda, ABD, Birleşik Krallık, Macaristan ve Almanya’da yetiştirilmektedir.
DEREOTU'NUN KULLANIM ALANLARI VE SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ NELERDİR?
Dereotu bitkisi taze şekilde yeşil sebze olarak kullanılırken, kuru hali ve tohumları baharat olarak tüketilmekte, bitki ve tohumlarından elde edilen uçucu yağlar gıda, kozmetik ve ilaç başta olmak üzere birçok sanayi dalında kullanılmaktadır. Yüksek uçucu yağ taşımasına bağlı olarak aromatik koku ve tada sahiptir ve koku endüstrisi sabunlar, parfümler, deterjanlar, kremler ve losyonlar üretmek için dereotu uçucu yağını çokça kullanır. Farmakolojik çalışmalar sonucu, dereotunun antibakteriyel, antifungal, antioksidan, insektisit (böcek öldürücü), antienflamatuar, antidiyabetik, antispazmodik, antimikrobiyal, antihiperlipidemik, antihiperkolesterolemik ve hipolipidemik aktivitelere sahip olduğu görülmüştür. Dereotu tohumu ekstraktının kullanıldığı hastalıklar arasında uykusuzluk, kanser, diyabet, hipertansiyon ve bağışıklık artırıcı tedaviler bulunur. Dereotu bitkisinin içeriğinde flavonoidler, fenolikler ve uçucu yağ bulunmaktadır. Bu içerikten dolayı sindirim sistemi rahatsızlıklarına karşı gaz giderici, spazm giderici, idrar söktürücü olarak kullanılmakta ve mideye iyi geldiği bilinmektedir. Bitki kaynatılarak kullanıldığında emziren annelerdeki hazımsızlığı giderme etkisi vardır. Dereotu adet akışını uyarmada ve düzenlemede, kansızlık, soğuğa maruz kalma ve spazmlı adet ağrılarında etkilidir. Dereotunun ciltte açık yaralara veya küçük kesiklere neden olabilecek enfeksiyonları önlediği gösterilmiştir. Bitkinin hipolipidemik ve hipoglisemik (kan şekeri yani glikoz değerinin normalde düşük seviyede olması durumu) etkileri bulunmaktadır ve diyabetik komplikasyon insidansını (yeni olgu sayısını) azalttığı bildirilmiştir
DEREOTU'NUN MUTFAKTA VE GIDA ENDÜSTRİSİNDE KULLANIMI
Dereotu bitkisi gıda endüstrisinde dereotu turşusu yapmak için kullanılır. Bu amaçla dereotu tohumu bütün olarak kullanılabilir veya bitkinin yağı kullanılabilir. Dereotu uçucu yağı ayrıca gıda endüstrisi tarafından tatlandırıcı ve likörlerde bir bileşen olarak kullanılır. Dereotu taze herbası, tohumu ve yağı, fırınlanmış ürünlere, atıştırmalıklara, çeşnilere ve et ürünlerine sıklıkla eklenir. Tohumlar genellikle bir çeşni olarak kullanılır, soğan, lahana, patates, kimyon, biber tozu ve kırmızı biber ile de kombine edilebilir. Tohumlar güveç, kuzu eti, balık, sebze yemekleri ve soslara eklenebilir. Dereotu tohumlarının aromasını bırakması uzun zaman alır, bu nedenle pişirme işleminde tohumları erken eklemek en uygun olanıdır. Dereotu sirkesi, tohumları sirkeye ekleyerek ve karışımı birkaç gün dinlendirerek yapılabilir. Tohumların eklenebildiği yemeklere ve çorbalara, makarnalara ve yumurtalara doğranmış veya bütün dereotu herbası da eklenebilir. Ayrıca her türlü sos, tereyağı ve peynirleri geliştirebilir. Somon ve dereotunun birlikte kullanımı iyi bir kombinasyon oluşturur.
