Bu kelime bronko ve skopi kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Bronko bronş demektir. Bronşta hava yolu demektir. Hava yolunu ayrıntılı konuştuğumuz akut bronşit ve göğüs hastalıkları yazımızı da inceleyebilirsiniz. Skopi ise görüntüleme demektir. Yani akciğerin hava yollarının bir cihaz yardımı ile direk görülmesi olayıdır. Bu cihaz şöyle bir cihazdır. Ucunda ışık kamera ve bazı aletlerin girip çıkabileceği bir de delik olan esneyebilen bir hortum bulunur. Bu hortumun bağlı olduğu kumanda etmeye yarayan bir kısım vardır. Bu kumanda kısmından kablo ile bir ekrana görüntü aktarılır. Bu sayede işlemi yapan hekim kameradan gelen görüntüyü net bir şekilde ekranda görür ve hava yolunda olan biten şeyleri değerlendirir.
Bu işlem hem uyutularak hem de uyutulmadan yapılabilir. Uyutulmayan hastalarda ağız ve boğaz uyuşturularak yapılır. Bu işlem genelde burundan girilerek yapılır. Ancak ağızdan girilebilir. Girişten itibaren önce burun delikleri sonra ağızın arkası ve gırtlak, ses telleri ana nefes borusu olan trakea sonra da sağ ve sol akciğer ana bronşları görülür. Buradan sonrada cihazın hortumu yaklaşık 8mm çapında olduğu için hortumun girişine izin veren genişliğe sahip hava yollarına kadar görüntüleme yapılabilir.
Peki bronkoskopi ile akciğerlerin her yerini görüp her şeyi değerlendirebilir miyiz? Ne yazık ki hayır. Biraz önce de bahsettiğimiz gibi bronşları yani hava yolunu değerlendiririz. Hava yolunda veya duvarında olan şeyleri görürüz. Akciğerin uç taraflarına yani küçük nefes boruları, alveol denen hava kesecikleri ve hava yolu dışındaki intersitisyum denen kısımlarına ulaşamayacağımız için buralarda olan hadiselerde bronkoskobi işlemi çok yardımcı olmaz. Ancak bu durumlarda da bronkoskopi ile yapacağımız bir çok işlem vardır.
Peki bu cihazla ne gibi şeyler yapabiliriz?
En başta akciğerin içini görerek hava yollarının dolaylı olarak da akciğerin değerlendirmesini yapabiliriz. Mesela ağzından kan gelen bir kişide bu kanın kaynağı akciğerler mi değil mi bu değerlendirebilir. Eğer akciğerlerde ise kanama yeri tespit edilebilir hatta müdahale edilerek kanaması durdurulabilir. Ayrıca bol miktarda sıvı vererek bunu geri çekeriz ve akciğeri yıkamış oluruz. Bu yıkama sıvısını labaratuvara göndererek testler yaparız. Balgamla tıkanmış olan hava yollarını bol bol yıkama yaparak açabiliriz ve yine bu balgamları teste göndererek bu duruma sebep olan hastalıklara tanı koymaya çalışırız. Ayrıca belli bazı hastalıklarda, hastalığın hangi aşamada olduğunu görerek bilgi alırız. Bazı kanserler ve hastalıklar bu hava yolundan gelişir. Bu nedenle bronkoskopi aletinin içinden gönderebileceğimiz aparatlarla biyopsi yani parça alabiliriz ve kanser gibi hastalıklara tanı koyabiliriz. Akciğere kaçan cisimleri bu bronkoskopi aparatları ile tutup çıkartabiliriz. Hatta alveolar proteinozis denilen nadir bir hastalıkta bu alveol denilen hava keseciklerinin içinde protein birikir ve hava keseciklerinin içi tamamen bu proteinlerle dolar. Akciğerlere alınan hava içi proteinlerle dolu hava keseciklerine giremez ve nefes alınmasını engeller. Bu proteinler saatler süren yıkama ile temizlenebilir ki bu işlem hastaya uygulanabilecek ve hastayı geçicide olsa rahatlatabilecek tek tedavi uygulamasıdır. Yani tedavide bile kullanılabilir. Daha bahsetmediğimiz bir çok hastalık ve durumda da bize çok faydalı bilgiler sağlar.
Bu yüzden hekim gerek görürse nerdeyse her durum için bronkoskobi işlemi yapılabilir.
Peki Bronkoskopi İşlemi Bir Ameliyat mıdır mı?
Hayır bronkoskopi bir ameleiyat değildir. Ameliayatta olduğu gibi kesme, biçme dikiş atma gibi şeyler olmaz. Biraz önce de dediğimiz biyopsi işlemi yapılabilir sadece. Ancak biyopsi işleminde alınan parçalar yaklaşık 1-2 mm büyük değildir. Bu da kazıma veya koparma şeklinde olur. Bunu cildinizin bir taşa sürttüğünde cildinizde oluşan 1-2 mm lik bir sıyrığa benzetebiliriz. Uyutularak yapılan hastalarda narkoz yani anestezi riski ameliyat işlemine göre daha az olmasına rağmen yine de vardır.
Peki kime yapılmaz? Hasta izin verse bile bazı durumlarda yapılmaz bunlar işlemin yapılamayacağı kadar ciddi akciğer yetmezliği olan kişiler, ciddi kanamanın olması veya bu işlemi kaldıramayacağı düşünülen kişiler.
Bronkoskopi işlemi aslında çok güvenilir bir işlemdir. Yine de bu işleminde istemeyen sonuçları olabilir. Mesela akciğer yetmezliği yani solunum yetmezliği olan kişiler bu işlem sırasında daha kötü olabilirler ve hastalıkları şiddetlenebilir. Ayrıca biyopsi alma işlemi sırasında koparılan parçanın olduğu yerde kanama olabilir ve çok nadiren ciddi kanamaya sebep olabilir. Genelde bi kaç gün tükürükle akciğerden az miktarda kan gelebilir. Bronkoskopi işlemine bağlı o gün ateş ortaya çıkabilir. Hastanın kalp hastalığı gibi hastalıklarını geçici de olsa artırabilir. Bulantı kusmaya sebep olabilir. Anestezide yani uyutulma işlemi sırasında verilen ilaçların yet etkileri gelişebilir. Bu nedenle işlem yapılacak kişilerin bu ve benzeri riskler açısından önceden iyi değerlendirilmesi gerekir.
