BAHARATLAR, ŞİFALI BİTKİLER VE ÇAYLARIN ÖZELLİKLERİ VE TIBBİ KULLANIMLARI

1- ADAÇAYI

1000 yıl öncesinden beri tıbbi bitki olarak kullanılmaktadır. Geçmişte bu bitkiden idrar söktürücü, kanama durdurucu ve terlemeyi önleyici olarak yararlanılmıştır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

2- ANASON

Anason meyveleri geniş baharat kullanımı yanında birçok farmakopede de tıbbi olarak nitelendirilmiştir. Anason meyvelerinde bulunan etken madde iştah açıcı, karın ağrısı ve şişkinlik giderici, boğaz ağrısı (balgam söktürücü) giderici ve sindirime yardımcı olarak kullanılmıştır.... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

3- ASPİR

Aspir bazı farmakopelerde tıbbi bitki olarak tanıtılmış ve özellikleri vurgulanmıştır. Bitkinin çiçek ve yağı etken madde içerir. Çiçeklerinden balgam söktürücü ve öksürük kesici olarak herbal çay karışımlarında faydalanılır.... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

4- BİBERİYE

Biberiye uçucu yağı kan dolaşımını düzenler, antienflamatuar (inflamasyonu ve ödemi azaltan) ve analjezik (ağrı kesici) aktiviteye sahiptir. Günümüzde biberiye ve etken maddeleri ilaç, kozmetik, sağlık, parfümeri, gıda ve içecek sanayiinde kullanılmaktadır.... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

5- ÇAM FISTIĞI

Günümüzde çam fıstığı lezzetli bir ürün olarak kabul edilir ve çok sayıda tarifin bir bileşeni olarak kabul görür. Çam fıstığı, dünya çapında besleyici bir atıştırmalık (çiğ veya kavrulmuş) ve birçok geleneksel yemekte temel bir bileşen olarak bilinir.... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

6- ÇEMEN OTU

Yunanlılar, çemen otunu enfeksiyonlar için bir tedavi olarak reçete etmişlerdir. Eski Romalılar ateş, solunum, bağırsak sorunları ve yaraların tedavisi için çemen otundan faydalanmışlardır.... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

7- ÇÖREK OTU

Çörek otu tohumu içerdiği fenolik bileşikler sayesinde gıda, ilaç, kozmetik vb. gibi endüstri alanlarında kullanılmaktadır. Yemeklerde baharat ve sos olarak kullanılır. Tohumlar keten ve yünlü kumaşlarda böcek kovucu olarak kullanılır.... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

8- DEFNE

Defne her dem yeşil bir orman ağaç veya ağaççığıdır. Akdeniz bitkisi olan defne, günümüzde birçok bölgede yayılış göstermektedir, bazı ülkelerde ise yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bazı bitkiler defne yerine tanıtılmaktadır, ancak gerçek defnenin yaprak yapısı ve hoş kokusu belirgin özelliklere sahiptir... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

9- DEREOTU

Dereotunun yaş ve kuru toprak üstü aksamı ile meyveleri birçok farmakopede ilaç olarak kayıtlara geçmiştir. Hoş kokulu uçucu yağa sahip dereotu özellikle baharat olarak gıda sanayinde çok rağbet gören bitkilerdendir. Dereotu uçucu yağı çeşitli içeceklerin üretiminde geniş çapta kullanılır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

10- FESLEĞEN (REYHAN)

Fesleğen tek yıllık ve otsu bir bitkidir.  Fesleğen tıbbi, baharat ve taze sebze olarak kullanılır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

11- FRENK KİMYONU (KARAMAN KİMYONU)

Frenk kimyonu tek, iki veya çok yıllık bitkilerdir.  Frenk kimyonu tohumları (meyveleri) gıda, kozmetik, içecek ve ilaç endüstrilerinde kullanılmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

12- GÜL

Gül bitkisi güçlü ve hoş aromasıyla birlikte birçok çeşit ve genotipi ile dünyanın her tarafında yetiştirilmektedir. Mevcut kaynaklarda gül çiçekleri ve uçucu yağı ilaç olarak kabul edilmiş ve terapötik etkileri olduğu bilinmektedir... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

13- HAŞHAŞ

Haşhaş, farmasötik alkaloitler için önemli bir kaynaktır. Bitki içerisinde bulunan alkaloitlerin içeriğinde morfin, kodein, papaverin, sanguinarine, noskapin (narkotin) bileşenleri bulunur. Morfin ve kodein, analjezik (ağrı kesici) ve öksürük kesici olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Morfin ayrıca tifo ateşi, iç kanamalar, travmatik şoklar, hazımsızlık, ishal ve atropin ile birlikte pulmoner ödem (akciğer ödemi), nöral ve bağırsaklarda kolik ve koroner vakalarında trombozu (kalp ve damar iç yüzeyine pıhtı yapışması) kontrol etmek için müstahzarlarda kullanılır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

14- KEKİK

İzmir kekiği bitkisinin yaprakları, çiçekleri ve uçucu yağları bitki çayı, ilaç, gıda, kozmetik ve parfümeri endüstrilerinde kullanılmaktadır. Kokusu ve aroması nedeniyle besinlerin lezzetini iyileştirmek için kullanılır. Bitki keskin, biberli bir tada ve aromatik bir kokuya sahiptir. Yemeklerde, yeşil salatalarda ve et yemeklerinde taze veya kurutulmuş olarak kullanılır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

15- KIRMIZI BİBER

Biber, dünyanın en yaygın olarak kullanılan gıdalarından birisidir. Biber, çok çeşitli renklere ve çok çeşitli tatlara sahip önemli bir baharattır ve birçok mutfağın ayrılmaz bir parçasıdır. Biberler, Meksika ve Orta Amerika bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Biberler, işlenmiş ürüne bağlı olarak renklendirici, aroma verici ve/veya acılık kaynağı olarak kullanılır. Biberler taze, kurutulmuş, dondurulmuş, tütsülenmiş, fermente edilmiş veya oleoresin özütü olarak kullanılabilir... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

16- KİMYON

Kimyon baharat olarak yaygın şekilde kullanılır. Gıda, içecek, likör, ilaç, tuvalet ve parfüm endüstrilerinde yaygın kullanımı vardır. Büyük tıbbi değeri vardır, tıpta farmasötik amaçlarla veya terapötik etkilerle kullanılır, geleneksel tıpta şişkinlik, sindirim bozuklukları ve ishali tedavi etmek için ve yaraların tedavisinde kullanılır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

17- KİŞNİŞ

Kişniş bitkisi antik çağlardan beri baharat olarak, halk hekimliğinde tıbbi olarak, koku verici olarak, boyamada ve gıda endüstrisinde aroma verici ve tatlandırıcı olarak kullanılmıştır. Bitki parfümlerde, kozmetiklerde, sabunlarda, deterjanlarda ve diğer banyo malzemelerinde değerli bir bileşendir. Bitkinin yağındaki ana bileşeni (%80’e kadar) petroselinik asit oluşturur ve bu bileşenden dolayı parfüm, kozmetik ve sabun endüstrilerinde kullanılır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

18- KUŞBURNU

Kuşburnunun ilaç, kozmetik ve gıda sanayinde kullanımı bulunmaktadır. Geleneksel halk hekimliğinde kuşburnu nefrit, soğuk algınlığı, grip, öksürük, bronşit, egzama, kaşıntı ve safra yolu hastalıkları gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Cilt bakım maddesi, koku maddesi, kozmetik büzücü, akne önleyici madde, aşındırıcı, nemlendirici ve eksfolyan (cilt iyileştirici) olarak kullanılır. Tohumunun ekstresi rujların içeriğinde bulunmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

19- MAHLEP

Mahlep ağacının özellikle gıda endüstrisinde kullanımı vardır. Tohumları ve meyveleri unla karıştırılarak pastane ürünlerinde çokça kullanılır. Kurabiye, şekerleme, ekmek, kek ve bazı peynirlere eklenerek lezzet verici olarak kullanılır. Tohumların yağı aromatik tadı nedeniyle likör ve özel şaraplarda kullanılmaktadır, vernikte de kullanımı vardır. Ahşabı sert, ağır, hoş kokuludur ve pipo, baston, sigara ağızlığı yapımında kullanılmaktadır. Meyvelerinden mor boya elde edilir... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

20- MELİSA (OĞUL OTU)

Melisa bitkisi ilaç, parfüm, kozmetik ve gıda endüstrilerinde oldukça yoğun olarak kullanılan bir bitkidir. Aromaterapide ve uyku bozukluklarının iyileştirilmesinde kullanılır. Geleneksel olarak baş ağrısı, gaz, kolik, mide bulantısı, hazımsızlık, anemi, sinirlilik, baş dönmesi, halsizlik, astım, bronşit, senkop (bayılma), amenore (adet düzensizliği), kalp yetmezliği, uykusuzluk, epilepsi, depresyon, psikoz, histeri tedavisinde ve sakinleştirici olarak, spazm giderici ve gastrointestinal rahatsızlıklarda kullanılmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

21- NANE

Nane bitkisi gaz giderici, antispazmodik ve antiseptik özelliklerinden dolayı yüzyıllardır kullanılmaktadır. Mentha türlerinin çiçekli toprak üstü kısımları, mikrop öldürücü özellikleri nedeniyle geleneksel olarak kullanılır. Uçucu yağın romatizma ve kas ağrılarını azaltmak ve adet kramplarını hafifletmek için kullanımı bulunmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

22- PAPATYA

Papatya tıpta, veterinerlik alanında, gıda muhafazasında, bitki sağlığı kontrolünde ve korozyon önleyici madde olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda multiterapötik etkileri bulunmakta, kozmetik sanayinde de kullanımı fazladır. Papatya 26 ülkenin farmakopesinde yer alan bir bitkidir. Diş ve kulak ağrısı veya nevralji durumlarında ve dış şişlik durumlarında harici olarak uygulanır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

23- REZENE

Özellikle gıda, ilaç ve kozmetik sektöründe kendisine geniş yer bulmaktadır. Günlük hayatta fonksiyonel gıda olarak kullanımı vardır. Rezene tohumu gaz giderici, spazm giderici, balgam söktürücü, idrar söktürücü, uyarıcı, müshil ve mideyi yatıştırıcı, antikolik ve sindirim enzimi uyarıcısı olarak kullanılmaktadır. Öksürük, hazımsızlık ve menstrüel bozuklukları tedavi etmek, sindirim, endokrin, üreme ve solunum sistemi hastalıkları ve bozukluklarında ve müshillerin kavrama etkisini azaltmak için kullanılmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

24- SAFRAN

Safranın baharat, boya ve tıbbi amaçlarla kullanımı mevcuttur. Özellikle İran yemeklerinde yoğun olarak baharat şeklinde kullanılmaktadır. Safranın içeriğindeki krosin isimli renk pigmentinden kaynaklı olarak sarımsı-turuncu rengin elde edilmesi için kullanılmaktadır. Özellikle elde üretilen halıların boyanmasında sıklıkla safran kullanılır. Laboratuvarlarda dokuların boyanması amacıyla da kullanılır. Son araştırmalar safranın içeriğindeki özellikle krosin, krosetin, pikrokrosin ve safranal maddelerinden dolayı kanser, anksiyete, depresyon, uykusuzluk, Alzheimer, Parkinson, cilt rahatsızlıkları, kardiyovasküler hastalık, insülin direnci, yeme ve mide rahatsızlıkları ve adet öncesi semptomların tedavisinde, cilt yaşlanmasına karşı, cilt aydınlatması, antisolar ve nemlendirici olarak kullanılmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

25- SUMAK

Sumak gıda, kozmetik, ilaç endüstrilerinde ve veterinerlik alanında kullanılmaktadır. Geleneksel şekilde baharat ve aroma maddesi olarak kullanılır. Hem saf baharat şeklinde kullanımı vardır, hem de baharat kombinasyonlarının içeriğine girer. Endüstriyel düzeyde, çok miktarda tanen içeren sumak yaprakları ve kabuğu deri tabaklamada kullanılmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

26- SUSAM

Susam çoğunlukla gıda, parfüm ve kozmetik endüstrilerinde kullanımı olan bir bitkidir. Susam çiçeklerinden parfüm ve kolonya yapılmaktadır. İçeriğinde bulunan miristik asit kozmetikte bir bileşen olarak kullanılır. Susam unu yüksek protein, metionin ve triptofan seviyelerine sahiptir. Bu un kümes ve çiftlik hayvanları için mükemmel bir yemdir. Susamdan elde edilen yağ gıda endüstrisinde daha uzun raf ömrünü hedefler ve lezzet katmak amacıyla kullanılır. İçeriğinde barındırdığı sesamin ve sesamolin maddelerinden dolayı bakterisit ve böcek öldürücü özellik gösterir... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)

27- İSOT

İsot; Türk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği’nde “Capsicum cinsine ait bitkilerin tam olgunlaşmış meyvelerinin tekniğine uygun olarak sapları alındıktan sonra kurutulması, su ile tavlanarak uygun partikül büyüklüğünde kırıcılarda kırılması, 70-80°C sıcaklıkta 3-12 gün bekletilmesi, yemeklik bitkisel sıvı yağ ve yemeklik tuz ilave edilmesiyle elde edilen, kendine özgü, tat, koku, aromaya sahip ve kırmızıdan siyaha kadar farklı renklerdeki yarı fermente baharat” olarak tanımlanmaktadır... (Ayrıntılar İçin Tıklayınız)