Tıpkı pcr testi gibi covid 19 un hayatımıza girmesiyle herkesin duymaya başladığı kelimeler bunlar. Gördüğüm kadarıyla bu konu hakkında da oldukça eksik ve yanlış bilgiler var. Buzlu cam görünümü her zaman koronayı mı gösterir. Pcr testi negatifse buzlu camın görünümünün bir anlamı var mı?
Öncelikle buzlu cam görünümünün bir tomografi bulgusu olduğunu söylemek istiyorum yani akciğer filmi olarak da bilinen akciğer grafisinde buzlu camdan bahsedemeyiz. Yani akciğer grafisinde buzlu camı istesek de göremeyiz.
Peki bir tomografi bulgusu olan bu görüntüye neden buzlu cam denmiş. İsmi gerçekten de evlerde ve işyerlerinde bolca kullanılan buzlu camlardan alıyor. Bildiğiniz gibi buzlu camların özelliği arkasındaki nesneyi göstermesidir ama görüntüyü de net olarak seçemezsiniz. Buzlu cam görünümü akciğer dokusunu tamamen kapatmamıştır ancak net olarak da seçemezsiniz. Tıpkı akciğer dokusuna bir buzlu camın veya sisin arkasından bakıyor gibi düşünüldüğü için bu isim verilmiş. Akciğer tomografisinde de bu şekilde görünür. Tomografide hava siyah görünür kemik ve sıvılar da ise beyaz renkte görünür. Akciğer dokusunun içi hava dolu olduğu için siyah, damarların içi kan yani sıvı dolu olduğu için beyaz renkte görünür.
Bu buzlu cam alanları sadece akciğerin bir yerinde küçük bir alanı kapsayabileceği gibi aşırı derece yayılmış olarak akciğerin her yerinde de olabilir.
Peki Buzlu Cam Neden Oluşur?
Biraz öncede bahsettiğimiz gibi hava siyah, kemik ve sıvılar beyaz renkte görünür. Siyah renkte olan akciğer dokusunun üzerinde beyaz alanlar oluştuğu için ve alta kalan akciğer dokusunu seçebildiğimiz için buzlu cam ismini verdik. Yani akciğerlerde beyaz renge sebep olan şeyler birikmeye başlarsa buzlu cama sebep olurlar. Mesela beyaz renge sebep olan su yani ödem, kan, mikroplar gibi şeyler olabilir. Burada buzlu cama sebep olan bazı hastalıkları ve durumları görüyoruz. Burada da gördüğümüz gibi buzlu cam çok çeşitli sebeplerle oluşabilir.
Yani sonuç olarak buzlu cam, akciğer dokusunda normalde olmaması gereken bir şeylerin biriktiğini gösterir. Mesela korona virüsü konuşacak olursak. Koronavirüs vücudumuza girdiğinde akciğer hücrelerine ulaşır. Hücrelerin içinde çoğalarak ürer ve saysısı çokça artar. Bu virüslere saldıran bağışıklık hücrelerimiz de akciğere göç etmeye başlarlar ve sonuçta akciğerler tam bir savaş alanına döner. Nasıl ki dünyada savaş toprakta gerçekleşir insan vücudunda da sıvıda gerçekleşir. Sıvılar, mikroplar ve bağışıklık hücrelerimizin sayıları iyice arttığı için akciğer dokusunda artık görünür hale gelirler ve buzlu cam görünümünü oluştururlar. Mesela akciğer ödeminde mikroplar ve bağışıklık hücreleri olmadan sadece sıvı akciğerlerde birikir ve buda buzlu cam görünümüne sebep olabilir.
Eğer bu savaşın şiddeti iyice artarsa akciğer dokusunu tamamen kaplar ve tomografide akciğer dokusu artık hiç görünmez hale gelir. Bu görünüme de konsolidasyon denir. Buradan da alayacağımız gibi koronavirüs hastalığı ilerleyen kişilerde konsolidasyonda buzlucam alanları ile birlikte veya tek başına görülebilir. Yani buzlu cam genel olarak yeni olayları gösterirken konsolidasyon ise daha uzun süreli veya ilerlemiş olayları gösterir.
Bence şu soruyu da cevaplamak gerekiyor. Madem buzlu cam bir çok sebebe bağlı oluşuyor o zaman neden buzlu camı var korona virüssün diyorlar?
Buzlu cam çok çeşitli sebeplere bağlı oluşmasına rağmen akciğerdeki dağılımlarına göre farklı hastalıklara işaret ederler. Mesela akciğer ödeminde özellikle akciğerin merkezinde daha fazla görülür iken dış taraflarında pek buzlu cam olmaz. Koronavirüste ise özellikle her iki akciğerde sırt yani arka tarafta olan özellikle akciğerin dış kısımlarını tutan parçalı ve dağınık bir buzlu cam tutulumu olur. Buzlu cam coronavirüs olan kişilerin yaklaşık yüzde 80-90 ninde görülür.
Eğer bir kişi korona virüsü düşündürecek şikayetlerle gelir veya koronavirüslü bir kişi ile teması varsa, çekilen tomografide de tarif ettiğim şekilde bir buzlu cam görülürse şüphemiz iyice kuvvetlenir ve koronavirüs tanısına iyice yaklaşırız.
Pcr testi bölümünde çok daha detaylı bahsettiğimiz gibi pcr testinin yaklaşık yüzde 20-30 unda yanlış negatif sonuç verme ihtimali var. Yani gerçekten koronavirüs pozitif olan insanlarda pcr testinin negatif çıkma ihtimali, bu nedenle çok kuvvetli şekilde koronavirüs olduğunu düşündüğümüz bir kişide pcr testi negatif bile olsa koronavirüs tanısı konulabilir.
Ancak şunu da unutmamak gerekir. Covid19 da görülen öksürük nefes darlığı ateş gibi şikayetler ve buzlu cam görünümü başka hastalıklarda görülebilir. Bu hastalıklarda da pcr testi negatiftir. Bu nedenle özellikle koronavirüsü diğer yüzlerce virüsün sebep olabileceği akciğer enfeksiyonlarından ayırt etmek oldukça zordur. Diğer virüs enfeksiyonlarının hem tanısı daha zor konmasından hem çok daha nadir görülmeleri, hem de daha az öldürücü olmaları nedeniyle bu hastaları koronavirüs hastası gibi kabul etmek gerekir.
